از علائم تا راهکارهای درمانی پاروویروس

با وجود پیشرفتی که در طب داخلی حیوانات خانگی در سال‌های اخیر شکل گرفته، هنوز هم سایه برخی از بیماری‌ها روی دوش صاحبان حیوانات خانگی سنگینی می‌کند؛ مثل بیماری مهم پاروویروس که اگرچه در بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا تا حد زیادی کاهش یافته و حتی ریشه کن شده اما در ایران همچنان رخداد زیادی دارد.

پارو یکی از ویروس های مهم سگ سانان است که سویه‌های مختلفی دارد. این بیماری واگیر و به شدت مسری است و با توجه به هزینه های مدیریت و درمان آن لزوم اطلاع رسانی درباره این بیماری در هر دوره‌ای به ویژه در کشور ما احساس می‌شود.

پارو در هر سن و سالی ممکن است سگ‌های واکسینه شده و نشده را درگیر کند؛ با این حال سگ‌ها در سن 6 هفتگی تا 6 ماهگی بیش‌تر به این بیماری مبتلا می‌شوند. برخی از نژادها هم نظیر روتوایلر، نژاد محبوب ژرمن شپرد و دوبرمن حساسیت بالاتری دارند و اگر از این نژادها نگهداری می‌کنید یا به آن‌ها علاقمند هستید بهتر است از همین حالا نسبت به بیماری پارو آگاهی کسب کنید.

پاروویروس چطور وارد بدن می شود؟

پارودر فصل های سرد سال و محیط آلوده، سگ‌هایی که سن و سال کمتر و ضعف ایمنی دارند یا به انگل‌های داخلی آلوده شده‌اند، خیلی سریع خود را در دستگاه گوارش جا می‌کند. این ویروس از طریق مدفوع سگ‌های آلوده دفع می‌شود و تا سال‌ها در محیط می‌ماند. بنابراین در اغلب مواقع بدون این که با سگ آلوده‌ای تماس داشته باشید ممکن است آلودگی را به محل زندگی حیوان خانگی خود ببرید!

پارو چطور و کجا اثر می کند؟

بعد از این که ویروس از راه دهان وارد لوله گوارشی می‌شود در عقده‌های لنفاوی تکثیر پیدا می‌کند. سلول‌های دستگاه گوارش ساختار مشخصی دارند که در اثر حمله ویروس تخریب می‌شوند. همزمان عقده‌های لنفاوی هم تاثیر می‌گیرند و مشابه با سلول‌های روده از بین می‌روند.

با تخریب سلول‌های گوارشی هضم و جذب غذایی مختل می‌شود. اولین علائم گوارشی با بی اشتهایی، اسهال و استفراغ شروع و با شدت گرفتن علائم حیوان وارد شوک می‌شود.

پارو را چطور تشخیص می دهند؟

علائم بیماری پاروویروس با خیلی از بیماری‌های گوارشی عفونی دیگر و غیرعفونی (مسمومیت‌ها، بلع جسم خارجی، بیماری‌های متابولیک، درگیری پانکراس و بی احتیاطی های غذایی) مشابه است. بنابراین درباره تشخیص این بیماری بهتر است همه چیز را به دامپزشک متخصص بسپارید و به محض مشاهده علائم بالینی به مرکز درمانی مراجعه کنید.

روش های زیادی بسته به امکانات و صلاحدید پزشک برای تشخیص بیماری وجود دارد. الایزا و کیت های تشخیصی که بر مبنای همین روش طراحی شده اند از رایج ترین متدهایی هستند که سرعت عمل را در تشخیص بالا می برند. روش های سرولوژی نظیر تشخیص آنتی بادی ضد پاروویروس و PCR مدفوع برای تشخیص آنتی ژن نیز متداول هستند.

در خیلی از موارد کیت های تشخیصی سریع نتایج منفی کاذب دارند. در این صورت لازم است آزمایش خون به عنوان گام بعدی انجام شود. تغییرات آزمایش خون در بیماران مبتلا به پاروویروس اختصاصی نیست و می تواند شامل افت گلبول های سفید، کم خونی، افزایش آنزیم های کبدی و بالا رفتن پروتئین های فاز حاد بدن باشد.

پاروویروس درمان می شود؟

مدیریت بیمارانی که با سابقه پارو مراجعه می کنند یا به این بیماری مشکوک هستند کاملا به وضعیت بالینی آن ها بستگی دارد. در حالت شوک اولین کار مدیریت مایعات بدن است که توسط کلینیسین محاسبه و انجام می شود. این روند لازم است تا زمانی که حیوان از حالت شوک خارج می شود ادامه پیدا کند.

در کنار استفاده از سرم و تامین مایعات لازم است جهت جلوگیری از عفونت های ثانویه از آنتی بیوتیک های وسطع الطیف استفاده شود. انتخاب نوع آنتی بیوتیک به شرایط و سن و سال بیمار، داروهای در دسترس و باز هم وضعیت بالینی بیمار بستگی دارد. با توجه به این که اکثر بیماران پارو مثبت سن و سال پایین تری دارند باید به عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها بیش تر دقت کرد. از آن جایی که اکثر بیماران کم آب هستند و مایعات زیادی از طریق استفراغ و اسهال از دست می دهند لازم است وضعیت کلیه هم به صورت مداوم مانیتورینگ شود.

پیش آگهی پاروویروس: به آینده امیدوار باشیم؟

بیمارانی که به پارو مبتلا می شوند بسته به شدت علائم ممکن است به بستری و نظارت 24 ساعته نیاز داشته باشند. در این صورت لازم است مواردی مثل فشار خون، وضعیت مخاطات، الکترولیت ها و قند خون در طول روز اندازه گیری شوند؛ به ویژه اگر بیمار در شرایط شوک قرار داشته باشد.

پیش آگهی بیمارانی که به پارو مبتلا می شوند کاملا محتاطانه است. در صورتی که برای درمان و بستری بیماران به موقع اقدام شود شانس بهبودی بیمار بالاتر است. مدت زمان درمان بیماری به صورت متوسط 5 تا 6 روز است و می تواند با توجه به شرایط بیمار و نظر کلینیسین متغیر باشد.

چطور پاروویروس را از محیط پاک کنیم؟

ریشه کنی پاروویروس از محیط تاکنون موفقیت آمیز نبوده است؛ اما بعد از ابتلا و جهت کاهش بار آلودگی محیط و انتقال به حیوانات دیگر ( به ویژه در پناهگاه ها و مراکز پرورشی) ضدعفونی محیط توصیه می شود.

پاروویروس به ضدعفونی کننده های معمول مقاوم است. حرارت بالای 75 درجه سانتی گراد مثل بخار آب داغ می تواند ویروس را از بین ببرد. ضدعفونی کننده هایی مثل محلول رقیق سفیدکننده، هیدروژن پراکسید و گلوتار آلدهید هم به پاکسازی محیط کمک می کنند.

حتی اگر ضدعفونی کننده مناسبی در اختیار ندارید استفاده از ترکیبات معمول نظیر الکل یا مواد شوینده تا حدودی در کاهش بار میکروبی و سرایت بیماری می توانند موثر باشند.