همه چیز درباره کلسی ویروس گربه

التهاب لثه و بوی بد دهان گربه‌ای که نگهداری می‌کنید نگرانتان کرده است؟ یکی از مهم‌ترین عواملی که می‌تواند در بروز این علائم نقش داشته باشد کلسی ویروس گربه است. ویروس کوچک بدون پوششی که به وفور در جمعیت گربه‌هایی که در تماس با گربه‌های دیگر قرار دارند، به ویژه گربه‌های کم سن و سال بیماری زایی می‌کند.

کلسی ویروس از نظر انتقال و اپیدمیولوژی خیلی به هرپس ویروس گربه شبیه است. گربه‌های بیمار و بهبودیافته همه و همه می‌توانند منبع انتشار آلودگی در محیط باشند و همین موضوع باعث می‌شود تا ریشه کنی این ویروس و خیلی از عواملی که در بروز کمپلکس تنفسی گربه ها نقش دارند دشوار باشد. مهم نیست تا به امروز چه اندازه درباره کلسی ویروس در گربه ها خوانده یا شنیده اید. مطلب امروز به کلینیسین ها و صاحبان پت کمک می کند تا با مفهوم کلسی ویروس گربه‌ها، بیماری زایی، علائم بالینی، درمان و مدیریت آن آشنایی بیش تری پیدا کنند.  

بیماری زایی و اپیدمیولوژی کلسی ویروس گربه

کلسی ویروس گربه‌ها یا به اختصار FCV در مجرای دهان، بینی و ملتحمه جایگزین و تکثیر می‌شود. محوطه دهانی مهم ترین محلی است که از کلسی ویروس تاثیر می‌گیرد و زخم‌های دهانی شایع‌ترین عارضه FCV هستند.

به طور کلی ضایعات دهانی در کلسی ویروس گسترده و شامل زخم دهانی، زخم‌های پوستی ناحیه لاله گوش، پنجه‌ها و سوراخ‌های بینی هستند. همزمان ممکن است ضایعاتی در ناحیه ریه، کبد و طحال نیز دیده شود و حتی مفاصل نیز به صورت حاد از این ویروس تاثیر بگیرند و التهاب مفصلی رخ دهد.

گستره علائمی که در هر بیمار می‌بینیم براساس شدت و حدت ویروس متغیر است. تب، زخم‌های دهانی و علائم تنفسی بسته به سطح ایمنی بدن ممکن است دیده شود. در موارد حاد و به ویژه در بچه گربه ممکن است بیماری با علائم حاد سیستمیک و کشنده رخ دهد.

کلینیسین ها بخوانند

• در بچه گربه یا گربه‌های جوانی که با علائم زخم دهانی، بینی و لب مراجعه می‌کنند نباید از عامل عفونی کلسی ویروس غافل شوید. اگرچه براساس منابع ممکن است کلسی ویروس گربه زخم بدنی هم ایجاد کند اما وقوع آن نادر است و با دیدن این ضایعات به موارد عفونی و غیرعفونی دیگر شک می‌کنیم.
• در برخی از بیمارانی که در سنین پایین و با لنگش و تب مراجعه می‌کنند کلسی ویروس گربه نیز جدا شده است.
• در اکثر بیماران مبتلا علائم غالب شامل تب، ترشحات چشم و بینی، افزایش ترشح بزاق، زیاد شدن صدا و تعداد تنفس و مهم تر از همه زخم‌های دهان، لب و بینی است.

روش های تشخیصی کلسی ویروس گربه

هیچ روش تشخیصی کمکی نظیر آزمایش خون یا عکسبرداری به تشخیص قطعی کلسی ویروس کمک نمی‌کند. CBC در اکثر مواقع ممکن است طبیعی باشد یا تغییرات التهابی نشان دهد. بیماران مبتلا با توجه به سن و شدت بیماری ممکن است آنمی ملایم تا شدید نیز نشان دهند.

برای این که دقیقا تشخیص دهیم کمپلکس تنفسی گربه توسط کدام عامل میکروبی (هرپس ویروس، کلسی ویروس، بوردوتلا، کلامیدیا) ایجاد شده به علائم بالینی و شدت آن توجه می‌کنیم. در مطالعات بالینی و کارهای پژوهشی می‌توان از روش‌های PCR و RT-PCR استفاده کرد.

پیش آگهی و درمان کلسی ویروس گربه

درمان کلسی ویروس به مراقبت کافی و کامل صاحبان در منزل نیاز دارد. خیلی از موارد بی‌اشتهایی گربه هایی که به کلسی ویروس مبتلا می شوند به دلیل از دست دادن حس بویایی و زخم های دهانی است. بنابراین توصیه می‌شود برای ترغیب گربه ها به خوردن از کنسروها و پلیت‌هایی که معمولا معطر و مرطوب هستند استفاده شود. در برخی از گربه‌ها این روش جوابگو است و اغلب گربه ها با ترغیب اشتها شروع به غذا خوردن می‌کنند. در صورتی که خوردن و جویدن برای بیمار دردناک باشد می‌توان درمان را در منزل با غذاهای نرم، مخلوط شده و کنسرو ادامه داد.

در بیمارانی که شدت بی اشتهایی و کم آبی بدن بیشتر است مایع درمانی و بستری بیمار ضروری خواهد بود. ترشحات بدن و چشم باید به طور مداوم پاک شوند و اگر بی اشتهایی تداوم یابد باید هر چه سریع تر برای لوله گذاری و تغذیه اجباری اقدام کرد.

ایمنی و واکسیناسیون گربه ها علیه کلسی ویرس

واکسیناسیون علیه کلسی ویروس گربه سال‌ها است که به صورت روتین انجام می‌شود. در صورتی که واکسیناسیون به صورت کامل و اصولی انجام شود ایمنی و تیتر آنتی بادی بالا علیه کلسی ویروس تا سه سال باقی می‌ماند. مدیریت بیماری زمانی چالش برانگیز می‌شود که گربه ها در سنین پایین در مجاورت هم نگهداری می شوند و پیش از واکسیناسیون ایمنی مادری خود را از دست می‌دهند.

نکته مهمی که در ایمنی زایی علیه کلسی ویروس مهم است سویه‌های مختلف این ویروس می‌باشد.؛ سویه هایی که تشخیص داده نشده یا نمی‌شوند و واکسن‌هایی که تنها علیه یک سویه خاص هستند نمی‌توانند آن ها را خنثی کنند. واکسن‌هایی که علیه کلسی ویروس تولید شده‌اند به دو فرم داخل بینی و تزریقی در دسترس هستند. مدل‌های داخل بینی به دلیل تماس مستقیمی که با مخاطات برقرار می‌کنند ممکن است علائم ملایم تنفسی در فرد ایجاد کنند.

تقریبا در تمام دنیا برای تزریق واکسن علیه کلسی ویروس اتفاق نظر وجود دارد و از آن به عنوان واکسن‌های اصلی گربه یاد می‌شود. با این حال سن واکسیناسیون و دوزهای یادآور آن طبق راهنماهای منتشر شده متغیر است. در اکثر محصولات موجود در بازار واکسیناسیون در سن‌های 9 تا 12 هفتگی توصیه شده است. دوز دوم و سوم هم براساس سطح آنتی بادی مادری تزریق می‌شوند. به این شکل که دوز سوم باید حداقل سه تا چهار هفته بعد از آن که میزان آنتی بادی مادری در بالاترین سطح خود قرار داشت تزریق شود.

به طور کلی در گربه‌هایی که همواره در معرض خطر قرار دارند (از نظر محیط زندگی، ارتباط با گربه های دیگر) باید به صورت سالانه با دوز یادآور واکسینه شوند.

پیشگیری و مدیریت کلسی ویروس

واکسیناسیون مهم‌ترین ابزاری است که می توانیم برای جلوگیری از شیوع بیماری در جمعیت از آن بهره مند شویم. البته نوع واکسن و برنامه واکسیناسیون نیز بسیار مهم است.

به طور کلی دفعات واکسیناسیون و دوز بوستر واکسن‌ها بسته به شرایط نگهداری گربه و صلاحدید دامپزشک متخصص تنظیم می‌شود. گربه هایی که در مراکز نگهداری، فروش یا حمایت از حیوانات قرار دارند بیش از سایر گربه ها در معرض ابتلا به کلسی ویروس قرار دارند و بنابراین دوز بوستر باید به صورت سالانه تنظیم شود.

در مقابل گربه‌ای که به تنهایی در منزل نگهداری می‌شود و با گربه‌های دیگر تماس ندارد ممکن است لازم باشد هر سه سال دوز یادآور یا بوستر واکسن را دریافت کند. علاوه بر واکسیناسیون لازم است به نحوه نگهداری گربه‌ها نیز دقت بیشتری داشت. مثلا در شرایطی که صاحب بیمار قصد سفر دارد بهتر است دوست یا همسایه به گربه رسیدگی کند تا این که به مراکز نگهداری و پانسیون سپرده شود.

صاحبان گربه قبل از مراجعه به پانسیون بخوانند!

در مواردی که گربه‌ها سابقه انتقال به پانسیون و ارتباط با سایر گربه‌ها را دارند واکسیناسیون سالانه نیز توصیه می‌شود. با این حال اگر نگران کلسی ویروس گربه یا سایر عوامل دخیل در کمپلکس تنفسی گربه هستید قبل از انتقال پت خود به پانسیون نکات زیر را در نظر بگیرید:

• مطمئن شوید که تنها گربه‌های واکسینه در مرکز پانسیون نگهداری می‌شوند
• برای جلوگیری از انتقال کلسی ویروس گربه باید بین فضای جلوی هر قفس حدود 1 متر فاصله وجود داشته باشد
• پارتیشن‌ها یا نحوه جداسازی قفس‌ها باید کامل و با مواد و مصالح جامد باشد.