راهنمای اجتماعی کردن سگ ها و گربه ها

اجتماعی شدن و ارتباط گرفتن یا دیگران! معضلی که خیلی از سرپرستان حیوانات خانگی با آن روبرو هستند و می‌خواهند بیشتر درباره موانع و اما و اگرهایی که در این مسیر یعنی اجتماعی کردن سگ‌ها و گربه‌ها وجود دارد بیشتر بدانند!

حدود 8 مرحله در طول عمر و روند تمایز فیزیکی و رفتاری سگ‌ها و گربه‌ها وجود دارد. اجتماعی کردن یکی از مهم‌ترین مراحلی است که توله سگ و بچه گربه با اهمیت و نحوه تعامل با انسان ها آشنا می‌شود. مهم تر از انسان ها سایر سگ‌ها و گربه‌های مرتبط با حیوان تازه وارد هستند که باعث می‌شود نگهداری و مدیریت رفتاری این مهمانان تازه وارد برای سرپرست حیوانات راحت تر باشد.

در راهنمای امروز قصد داریم مفهوم اجتماعی شدن، زمان مناسب و نحوه مدیریت آن را به زبان ساده‌تر بررسی کنیم. همراه ما با باشید.

اهمیت اجتماعی کردن سگ ها و گربه ها

در طول دوره پرشتاب رشد و تکوین سگ‌ها و گربه‌ها، قابلیت‌های شناختی و ارتباطی آن‌ها خیلی سریع شکوفا شده و تظاهر می‌یابد. به طور کلی ارتباط با محیط، گونه‌های دیگر و انسان‌ها در حیوانات خانگی زیر یک سال فرصت مناسبی است تا توانایی‌ها و قابلیت‌های منحصر به فرد خود را با صاحبشان نشان دهند.

اجتماعی شدن سگ‌ها هم از نظر رفاه آن‌ها و هم به لحاظ امنیت صاحبان حیوانات اهمیت دارد. حیوانات خانگی که اجتماعی نباشند واکنش های غیرمنتظره‌ای نسبت به انسان، حیوانات دیگر و صداها نشان می‌دهند. از طرفی رسیدگی به آن‌ها و انجام امور درمانی هم برای دامپزشکان دشوار می‌شود. از این رو کلینیسن‌ها باید دوره‌های رفتاردرمانی را به سرپرستان حیوانات توصیه کنند.

آشنایی با مفهوم اجتماعی کردن حیوانات

اجتماعی شدن به زبان ساده شامل ترفندهایی برای جهت دهی به رفتار سگ ها و گربه برای ارتباط با انسان ها یا قرار گرفتن در محیط جدید است.

حساسیت زدایی مهم ترین مرحله در این فرآیند است که پت از راه قرار گرفتن به صورت تدریجی در معرض محرک واکنش های ملایم تری نشان می دهد. این موضوع با شرطی کردن حیوان و استفاده از سیستم پاداش و خطا عملی می شود.

سن مناسب اجتماعی کردن حیوانات چقدر است؟

حالا که با این مفهوم پراهمیت آشنا شدید احتمالا بخواهید بدانید سن مناسب اجتماعی کردن سگ و گربه ها چقدر است. بعد از دوره نوزادی، در سگ ها 3 تا 12 هفتگی و در گربه ها 2 تا 7 هفتگی سن مناسب برای شروع آموزش های مرتبط است.

شروع ترفندهای اجتماعی کردن سگ ها و گربه ها در هر سنی به جز این دوره چالش های خاص خود را دارد. 2 تا 3 هفتگی دوره انتقالی است و در این سن ممکن است آموزش های لازم موثر واقع نشود. بالای 7 تا 12 هفته در گربه ها و سگ ها دوره جوانی محسوب می شود و همزمانی بلوغ جنسی مانع از آن می شود که آموزش های لازم موثر واقع شوند.

مراحل اجتماعی کردن سگ ها و گربه ها

این فرآیند شامل دو بخش است که هر یک را در ادامه بررسی می کنیم:

• مرحله اول: 3 تا 6 هفته اول زندگی که زمان طلایی برای شروع اجتماعی کردن حیوان خانگی است. در این سن ارتباط سگ ها و گربه ها با همسانان خود ( سایر توله سگ ها یا بچه گربه هایی که با آن ها نگهداری می شوند) بیشتر است و رفتارهای زیادی نظیر چنگ زدن و گاز گرفتن نشان می دهند. بنابراین می توان با مشورت با رفتارشناس این رفتارها را مهار کرد.
• مرحله دوم: این مرحله از سن 6 تا 12 هفتگی شروع می شود. در این فاز بچه گربه ها و توله سگ ها وارد مرحله ارتباط عمیق تر و بیشتر با انسان می شوند و ارتباط آن ها با یکدیگر قدری کمرنگ خواهد شد.

کلینیسین ها و رفتارشناس ها بخوانند!

گربه ها بر خلاف آن چه که به نظر میرسد می توانند موجودات اجتماعی تری نسبت به سگ ها باشند. اگر بچه گربه از سن 45 روزگی فقط روزی 5 دقیقه با انسان در ارتباط باشد سریع و بیشتر اجتماعی می شود. طبق تجربه و مطالعات هر چقدر که این سن افزایش پیدا کند و مثلا شروع آموزش بچه گربه از 8 هفتگی باشد دایره ارتباطی آن محدودتر می شود.

حدود سن اجتماعی شدن در برخی از نژادها بیشتر است. مثلا در کوکراسپانیل ممکن است تا 16 هفتگی هم این دوره ادامه داشته باشد و بنابراین می توان تا 4 ماهگی روی رفتارهای اجتماعی سگ کار کرد. همین سن در برخی از گربه ها تا 9 هفتگی متغیر است.

واضح است که هر چقدر از 16 هفتگی در سگ ها و 9 هفتگی در گربه ها فاصله بگیریم حیوانات خانگی در حضور افراد غریبه یا در مکان جدید رفتار ترس را نشان می دهند.

چالش های اجتماعی کردن سگ ها و گربه ها

در مسیر ترس زدایی، اجتماعی شدن و از بین بردن حساسیت حیوانات خانگی در محیط جدید یا تماس با انسان ها چالش های زیادی داریم:

طول دوره ترس در سگ ها و گربه ها

دوره ترس در توله سگ‌ها در سن 8 تا 10 هفتگی است. یک تجربه ناخوشایند از همان سنین ابتدایی کافی است تا در مسیر اجتماعی شدن به مشکل بر بخوریم. مثلا سابقه جابجایی، تغییر منزل و محل نگهداری، جراحی یا ویزیت‌های پراسترس و پرفشار داخلی می‌تواند دوره ترس پت را طولانی‌تر کند. درباره این که در گربه ها این دوره چقدر است اطلاعات دقیقی در دست نیست اما احتمالا دوره مشابهی برای گربه‌ها هم از نظر استرسی که تحمل می‌کنند وجود داشته باشد.

رفتارشناسی گربه ها و سگ ها حین استرس

این که رفتارهای پت را در محیط درمانی، در مواجه با افراد یا حیوانات دیگر ردیابی کنیم هم بخش دیگری از فاز اجتماعی شدن آن‌ها است. سگ ها و به ویژه گربه‌ها در این شرایط از جمع دوری می کنند، اگر با باکس حمل و نقل شده باشند تمایلی به خروج از آن ندارند و یا در محیط به دنبال جایی برای قایم شدن می‌گردند. علائم بالینی و غیررفتاری این حالت شامل افزایش تنفس، ترشح بزاق، له له زدن و پارس کردن است. این در حالی است که سگ و گربه به صورت طبیعی باید با قرار گرفتن در محیط جدید به جستجو بپردازند. هر نوع رفتار تهاجمی و غیراجتماعی در سگ و گربه باید به رفتارشناس انتقال داده شود و روی آن متمرکز شویم.

اشتباهات رایج در اجتماعی کردن سگ ها و گربه ها

یک سری موانع در مسیر اجتماعی کردن پت ها وجود دارد که باعث می شود حس ترس و رفتارهای ناخوشایند آن ها در ارتباط با عموم افراد نه تنها سرکوب نشود بلکه تشدید گردد. به همین دلیل تصمیم گرفتیم این موانع را که در اشتباهات یا برداشت های اشتباه صاحبان حیوانات ریشه دارد تک به تک بررسی کنیم:

• سگ ها و گربه ها قبل از کامل شدن واکسیناسیون بیرون از خانه نروند!

این تصور خیلی از صاحبان حیوانات است که به اشتباه توسط کلینسین ها توصیه می شود. اگرچه بار آلودگی در محیط و به ویژه منطقه ما از نظر ابتلا به بیماری های خطرناکی مثل پاروویروس سگ سانان بالا است اما آمار و تجربه کاملا متفاوت است! آمار مراجعین هم نشان می دهد میزان آلودگی توله سگ هایی که در منزل نگهداری می شوند کمتر از سگ هایی که در ارتباط با محیط و سایر سگ ها بوده اند نیست!

• برای اجتماعی کردن سگ ها باید از قانون غالب و مغلوب (آلفا) استفاده شود!

برخی تصور می کنند اجتماعی شدن الزاما باید با قانون آلفا و غالب و مغلوب شدن صورت گیرد که به ویژه در توله سگ ها اشتباه است! درباره قانون آلفا در اجتماعی شدن و تربیت سگ ها در ادامه بیشتر صحبت می کنیم اما این قانون تقریبا امروزه غیرعملی است و هدایت سگ ها به جز در موارد خاص با این قانون اثرگذار نیست. تجربه نشان داده رفتارهای خشونت بار و اثبات این اصل که صاحب حیوان غالب است و سگ باید مغلوب باشد چیزی جز اثر منفی نظیر ترس و انزوا به دنبال ندارد.

• با افزایش سن سگ های ترسو اصلاح و اجتماعی می شوند!

تجربه نشان داده رفتارهای ناخوشایند در توله سگ ها معمولا تا قبل از 12 هفتگی اصلاح می شود و افزایش سن در اجتماعی شدن آن ها بی تاثیر نیست. با این حال اگر این موارد به درستی مدیریت نشوند ممکن است در طول زمان بدتر شوند.

• گربه ها خود به خود بزرگ می شوند و توجه کمتری نیاز دارند!

گربه ها از گذشته بر خلاف سگ ها حیوانات خانگی اجتماعی و خونگرمی نبوده اند! اما این تصور که این موجودات خود به خود بزرگ می شوند، غذا می خورند و در محیط مشخص شده و قلمرو خود تکامل می یابند اشتباه است! اگر گربه را به عنوان حیوان خانگی به سرپرستی گرفتید باید بپذیرید که به توجه زیادی نیاز دارند و برای پیشگیری از بروز خیلی از مشکلات و بیماری های رایج در گربه ها باید وقت بیشتری با آن ها صرف کنید.

قانون آلفا در اجتماعی کردن سگ ها

قانون آلفا یکی از قوانین تربیتی سگ ها بوده که تقریبا در دنیای امروز و توسط مربیان نهی می شود. این قانون که بر اساس جامعه گرگ ها و نظم دهی به آن ها تنظیم شده اگرچه برای حیوانات وحشی عملی است اما در سگ های اهلی شده به عنوان حیوان خانگی نتیجه عکس داشته است.

در این قانون متدهایی روی سگ هایی که رفتارهایی مثل گاز گرفتن، حمله، پارس کردن یا عدم اطاعت را نشان می دهند به کار گرفته می شوند. این متدها برای مدیریت سگ های اهلی نتیجه بخش نیست و در اثرگذاری آن ها روی توله سگ ها بحث های زیادی وجود دارد.

صاحبان حیوانات خانگی بخوانند

اجتماعی کردن ترفندهای پیچیده و پرهزینه ای ندارد! یکی از این راه ها به ویژه برای کاهش استرسی که حیوانات خانگی در مراکز درمانی و بیمارستان ها تحمل می کنند مراجعه به این مراکز جهت امور غیر درمانی است! مثلا خارج از وقت تعیین شده سگ یا گربه را به بیمارستان ببرید، از پت شاپ خرید کنید و لحظاتی را بدون این که قرار باشد پت شما مورد معاینه قرار گیرد در همان مرکز سپری کنید.