اگر سگ بالغ دارید یا به پرورش و تولید مثل سگ مشغول هستید حتما شما هم با مشکلات مدیریت تولید مثل در سگ‌ها دست و پنجه نرم کرده‌اید. این مشکلات به دو لحاظ اهمیت فراوانی دارند؛ اول این که در سگ‌ها به ویژه در برخی از نژادها برای پرورش دهنده مهم است از تمام توانایی تولید مثلی سگ برای زاد و ولد استفاده کند. از طرفی ممکن است بارداری و تولید مثل با چالش‌ها و ریسک‌هایی همراه و لازم باشد از قبل با چالش‌های این مسیر آشنایی داشته باشیم.
در این مقاله می‌خوانید:
تعیین زمان تخمک گذاری در سگ ماده
زمان دقیق تخمک گذاری در سگ اهمیت ویژه‌ای دارد؛ به ویژه برای این که زمان قطعی زایمان را تعیین کنیم و سرپرست حیوان آمادگی لازم را از این نظر داشته باشد. حتی ممکن است قصد دستکاری هورمونی داشته باشیم و به همین منظور توصیه ما این است به محض این که جفت گیری سگ به صورت موفق اتفاق افتاد برای ارزیابی‌های بیشتر به دامپزشک مراجعه کنید.
کلینسین ها بخوانند!
یکی از ارزان ترین راه‌ها برای بررسی وضعیت سگ ماده نمونه برداری از واژن است. به همین منظور می‌توانید با توجه به تاریخچه و مثلا دو تا سه روز بعد از شروع فحلی یا خونریزی در سگ نمونه برداری را انجام دهید.
راه قطعی و و مطمئن تر برای کلینسین اندازه گیری هورمون پروژسترون است. در ادامه با اهداف تعیین زمان دقیق تخمک گذاری و متد آن بیشتر آشنا می‌شوید:
افزایش احتمال باروری و سایز زاده ها
در صورتی که زمان تخمک گذاری مشخص باشد پرورش دهنده به صورت دقیق می‌تواند زمان جفتگیری را برای بهبود باروری و اندازه بدن زاده ها پیش بینی کند. در صورتی که برای جفت گیری از اسپرم فریز شده استفاده شود و تلقیح طی 2 تا 4 روز بعد از تخمک گذاری صورت گیرد بیشترین بهره وری حاصل می‌شود.
پیش بینی زمان زایمان
اگر نمونه واژن و اندازه گیری پروژسترون خون به صورت اصولی انجام شده باشد می‌توان زمان زایمان سگ را بین 61 تا 63 روز بعد تخمین زد.
تعیین بهترین زمان برای هورمون تراپی
با تعیین وضعیت جنسی سگ ماده می‌توان بهترین زمان برای ترزیق هورمون را مشخص کرد. درمان با پروژسترون یا القای فحلی با دارو نباید در طول دوره دی استروس سگ انجام شود.
وقوع عفونت های رحمی
یکی از چالش های مدیریت تولیدمثل در سگ ها عفونت رحمی است که در سگ های عقیم نشده به وفور رخ می دهد. این موضوع تحت تاثیر هورمون است و در سگ هایی که جفت گیری نکرده یا سابقه کم تری دارند بیشتر از سایر سگ هایی که سابقه جفت گیری و آبستنی دارند رخ می دهد.
به طور معمول باروری و زایمان ریسک بروز عفونت رحمی را کم می کند؛ با این حال ممکن است زمانی که سگ آبستن است در یکی دیگر از شاخ های رحمی عفونت رخ دهد.
بی اختیاری ادرار
اکثر مشکلات مربوط به سگ های ماده مربوط به عقیم نشدن یا دیر عقیم کردن است. با این حال چالش‌های دیگری هم مثل بی اختیاری ادرار وجود دارد که می تواند در اثر عقیم کردن سگ ها به ویژه در سن پایین تر رخ دهد!
در این حالت در اثر عقیم شدن و قطع زنجیره هورمونی، بسته شدن اسفنگتر ادراری به خوبی صورت نمی‌گیرد و بی اختیاری در سگ‌های ماده رخ می‌دهد. به صورت معمول برای درمان این عوارض از داروهایی استفاده می‌شود که اثرات عکس پارسمپاتیک دارند؛ یعنی میزان دفع ادرار با تاثیری که روی عضلات صاف این ناحیه قرار دارد کمتر می‌شود.
هایپرپلازی خوش خیم پروستات
در صورتی که سگ نر عقیم نشده 4 ساله یا بیشتر دارید به مرور زمان با یکی از مشکلات شایع آن‌ها یعنی هایپرپلازی یا بزرگ شدگی پروستات روبرو می‌شوید!
پروستات در سگ‌های عقیم نشده عوارضی نظیر بزرگ شدگی، توموری شدن، التهاب و عفونت به دنبال دارد. به محض این که پروستات بزرگ شود مشکلات و علائمی مثل خونریزی در ادرار و مشکل دفع مدفوع ظاهر می‌شوند. ضمن این که با افزایش سن و بروز این اختلالات کیفیت اسپرم نیز افت می‌کند.
باقی ماندن تخمدان بعد از عقیم سازی
باقی ماندن تخمدان بعد از عقیم سازی یکی از دلایل شایع بازگشت رفتارهای فحلی و وقوع خونریزی در سگ‌ها است. گاهی اوقات ممکن است تخمدان کامل برداشته نشود و بقایای آن هومون ترشح کند؛ گاهی هم ممکن است حین جراحی قطعاتی از تخمدان وارد محوطه شکمی و با رگ زایی مجدد به یک بافت زنده تبدیل شود.
بهترین زمان برای جفت گیری سگ کدام است؟
یکی از ارزان ترین راه ها برای بررسی وضعیت سگ ماده و جفت گیری نمونه برداری از واژن است. به همین منظور می توانید با توجه به تاریخچه و مثلا دو تا سه روز بعد از شروع فحلی یا خونریزی در سگ نمونه برداری را انجام دهید. راه قطعی و و مطمئن تر برای کلینسین اندازه گیری هورمون پروژسترون و سپس اقدام برای جفت گیری سگ است.
چطور می توان از عفونت رحمی سگ پیشگیری کرد؟
عفونت رحمی در سگ های ماده عقیم نشده به وفور رخ می دهد. این موضوع تحت تاثیر هورمون است و بنابراین با عقیم سازی می توان عفونت رحمی را کاهش داد.
علت بی اختیاری ادرار در سگ ها چیست؟
یکی از دلایل بی اختیاری ادرار در سگ ها عقیم سازی در سن پایین است. در اثر عقیم شدن و قطع زنجیره هورمونی، بسته شدن اسفنگتر ادراری به خوبی صورت نمی گیرد و بی اختیاری در سگ های ماده رخ می دهد.