از آنجایی که حیوانات خانگی زمان زیادی در منزل سپری می‌کنند به طور معمول احتمال بلعیدن و مسمومیت با مواد غذایی، آرایشی و شیمیایی موجود در منزل وجود دارد که با عنوان عوامل مسمومیت رایج در سگ و گربه شناخته شده و مدیریت اورژانسی آن‌ها توصیه شده است.
بسته به نوع ماده عوامل مسمومیت در سگ و گربه متغیر است. عوارض گوارشی و عصبی شایع‌ترین نشانه‌هایی هستند که در مسمومیت‌ها مشاهده می‌کنیم. برای مدیریت هر یک از این مسمومیت‌ها پروتکل ویژه‌ای وجود دارد که در ادامه بیشتر بررسی می‌کنیم.
در این مقاله می‌خوانید:
مسمومیت با پاک کننده های اسیدی و قلیایی
خیلی از ترکیبات شیمیایی نظیر پاک کننده‌های سطوح، لکه بر، حل کننده‌های رنگ و لوله باز کن حاوی ترکیبات خورنده بوده و به شدت برای بافت زنده مخرب هستند. در صورت تماس این عامل با پوست تخریب و سوزانندگی سطحی به سرعت رخ می‌دهد. اگر عامل اسیدی یا بازی بلعیده شود شایع‌ترین عوارض گوارشی بوده و با درد شدیدی همراه است.
بعد از بلعیدن عامل اسیدی یا بازی نظیر سفید کننده، افزایش ترشح بزاق، مشکل در بلع، درد شکمی و التهاب بافتی رخ می‌دهد. اولین اقدام در این شرایط رفع عامل سوزاننده و شستشو آن است. با این حال القا استفراغ در صورتی که بلع و مسمومیت با آن رخ داده باشد توصیه نمی‌شود؛ چون باعث سوختگی مخاطات به ویژه در ناحیه مری می‌شود.
مسمومیت با باتری
بلعیدن باتری عوارض شدیدی دارد که اگر بدان مشکوک هستید بلافاصله لازم است اقدامات درمانی آغاز شود. به محض این که ترکیبات باتری لیتیومی در بدن آزاد شود باعث زخم گوارشی می‌شود. عوارض آن افزایش ترشح بزاق، بی اشتهایی، استفراغ، تب و درد شکمی است. بنابراین در صورتی که بعد از تصویربرداری مشخص شد که هنوز باتری یا بخشی از آن در معده دست نخورده مانده بهترین کار اندوسکوپی یا جراحی است.
با توجه به ماهیت باتری، القا استفراغ در صورت بروز این مسمومیت توصیه نمی‌شود. در عوض شستشو دهان باید طی 10 تا 15 دقیقه به صورت مداوم انجام شود. در صورتی که با عکسبرداری مشخص شد که باتری در معده دست نخورده باقی مانده احتمال دارد ظرف 48 ساعت آینده بعد از وقوع مسمومیت دفع شود.
مسمومیت با شوینده ها
شوینده‌ها به صورت ویژه مهم ترین عوامل ایجاد کننده مسمومیت در منزل هستند. مایع و پودر لباسشویی، نرم کننده، قرص و مایع ظرفشویی در دسترس هستند و معمولا سگ و گربه با حس کنجکاوی خود ممکن است از آن ها ببلعند و مسموم شوند.
ترکیبات شوینده معمولا باعث سوختگی شمیایی در مخاطات به ویژه در گربه می‌شوند. حتی اگر این ترکیبات روی زمین ریخته شده باشد از آنجایی که گربه‌ها عادت به گرومینگ دارند ممکن است بعد از تماس با شوینده و لیس زدن بدن مسموم شوند.
یکی دیگر از چالش‌های استفاده از شوینده‌ها مسمومیت تنفسی است؛ چون خیلی از مواد شوینده نظیر سفیدکننده بوی شدیدی دارند که با استنشاق آن به بافت ریه آسیب می‌رسد. به همین دلیل به طور کلی در صورت وقوع مسمومیت با شوینده‌ها القا استفراغ توصیه نمی‌شود و بهتر است اثرات آن با مایع درمانی و خوراندن مایعاتی نظیر شیر تحدید شود.
مسومیت با هیدروکربن ها
چرخ زندگی امروز با هیدروکربن، این ترکیبات حیاتی می‌چرخد؛ اما گاهی همین ترکیبات ضروری دردسرساز می‌شوند! هیدروکربن‌ها مشتقات چوب و نفت هستند و این ترکیبات مثل بنزین، نفت، روغن موتور، مایع فندک و روغن موتور در هر خانه‌ای پیدا می‌شوند. ممکن است برخی از این ترکیبات با موادی مثل ضدیخ هم ترکیب شده باشند که آسیب‌های حاد و شدید کلیوی به دنبال دارند.
یکی از موارد مهم در مدیریت آنی مسمومیت با هیدروکربن‌ها عدم القای استفراغ است. برخی از ترکیبات هیدروکربن باعث آریتمی قلبی می‌شوند و تزریق دارو برای القا استفراغ در این موارد ریسک آسپیراسیون، آسیب به مخاطات مری و احتمال تخریش بافت ریوی را به دنبال دارد.
در این موارد باید اکسیژن بیمار به سرعت تامین، با مایع درمانی غلظت دارو در بدن کمتر شود و عوارض پنومونی شیمیایی ناشی از استنشاق گازها سریع مدیریت گردد.
مسمومیت با داروهای ضدافسردگی
با توجه به این استفاده از داروهای ضدافسردگی چه در پزشکی و چه در دامپزشکی وسیع‌تر شده، این ترکیبات در خیلی از خانه‌ها در دسترس هستند و بنابراین مسمومیت با آن‌ها برای سگ و گربه بعید نیست.
داروهای ضدافسردگی مهارکننده انتخاب بازجذب سروتونین هستند. در صورت بلع تعداد زیادی از این داروها عوارضی نظیر بی اشتهایی و تغییر رفتاری بعید نیست.
نکته مهم در مدیریت این مسمومیت توجه به سرعت بالای جذب آن از طریق خون است. طوری که در 80 درصد موارد علائم عصبی به سرعت بعد از بلع داروها دیده می‌شود. بنابراین القا استفراغ نه تنها کمکی نمی‌کند بلکه ریسک آسپیراسیون ریوی را بیشتر می‌کند.
علائم مسمومیت با شوینده در سگ و گربه‌ها چیست؟
ترکیبات شوینده معمولا باعث سوختگی شمیایی در مخاطات به ویژه در گربه می‌شوند. یکی دیگر از چالش‌های استفاده از شوینده‌ها مسمومیت تنفسی است؛ چون خیلی از مواد شوینده نظیر سفیدکننده بوی شدیدی دارند که با استنشاق آن به بافت ریه آسیب می‌رسد.
علائم و درمان مسمومیت با قرص در سگ و گربه چیست؟
داروهای ضدافسردگی مهارکننده انتخاب بازجذب سروتونین هستند. در صورت بلع تعداد زیادی از این داروها عوارضی نظیر بی‌اشتهایی و تغییر رفتاری بعید نیست.